Alpiene Rotsklimmen

Interview met een auteur

28 september 2004,

Net na de eerste Belgische UIAA Wereldbeker editie, zit ik samen met een Nederlandse journalist en Koen Hauchecorne aan tafel. Voor ons ligt een dummy exemplaar van zijn te verschijnen boek Alpine Rotsklimmen.
Enkele maanden en een verhuis later, kom ik tot de constatatie dat mijn notities van die dag écht verloren zijn gegaan. Verdorie! Een emailsgewijs interview brengt soelaas.
Een gesprek met de auteur van het eerste origineel Nederlandstalige boek over alpine rotsklimmen.

BCN: Hoe heb je het ooit in je hoofd gehaald om er nog maar aan te denken een boek te schrijven over alpinisme?

Koen Hauchecorne: Eerst even zeggen dat het boek niet zozeer gaat over alpinisme in het algemeen, maar wel over een aparte subdiscipline van het alpinisme, nl. het alpine rotsklimmen, t.t.z., een vorm van rotsklimmen in vooralpine of alpine gebieden, die één of méér van de volgende kenmerken vertoont:

de klimroute heeft meerder touwlengtes (meestal méér dan 5)
het is een fysiek veeleisende bezigheid (aanloop en afdaling kosten dikwijls veel tijd - vaak meerdere uren-, je draagt meestal een rugzak tijdens het klimmen, enz.)
de klimroute is niet behaakt zoals dat in een klimschoolmassief het geval is, en daardoor is het ook niet altijd gemakkelijk om de juiste route te vinden
de hele onderneming is vaak ?geëngageerd?: je bevindt je dikwijls op grotere hoogte, tussen sneeuw en gletsjers, er zijn vaak weinig vluchtmogelijkheden, de rots kan van mindere kwaliteit zijn, enz.

cover Het is mijn favoriete bezigheid binnen het alpinisme, ik heb ondertussen zelf al meer dan 100 van dergelijke beklimmingen achter de rug.. En elke keer weer is het een erg plezierige en voldoening schenkende belevenis, in sommige gevallen zelfs een echt avontuur. Het is een fantastische manier om het plezier van het rots- en/of sportklimmen te combineren met het bereizen en het verkennen van bergachtige streken. Het is een completere sport dan het klimmen op massieven van één of enkele touwlengtes: de aanloop, de beklimming zelf en de afdaling vereisen immers een redelijke tot goede algemene fysieke conditie, en je bevindt je voortdurend in een prachtige natuurlijke omgeving. Het is een schitterende combinatie van natuurbeleving en sportbeoefening, een natuursport bij uitstek.

Dat plezier en die voldoening wilde ik delen met andere bergsporters. Ik heb een aantal kameraden die ook heel wat ervaring hebben met alpine rotsklimmen, en die heb ik zo gek gekregen om mee te helpen, als co-auteurs: Erwin Ketele, Walter de Bruyne, Bart Overlaet, Luc Verberckmoes, Lief Verbeeck, Jean Pierre Hollevoet en Jan Larosse. Rudy Heylen is een sportpsycholoog die zich verdiept heeft in de psychologie van de bergsporter, en die heeft een bijdrage geleverd over de moreel-psychologische voorbereiding.

Ik voelde ook aan dat er ruimte was voor een Nederlandstalig boek over dit onderwerp. En tenslotte was er ook de uitdaging, natuurlijk!

BCN: Maar hoe begin je aan zoiets?

KH: Je start met het concept van het boek: de 50 routebeschrijvingen, de technische fiches... Al vrij vlug ontstond ook het idee voor een nieuw quotatiesysteem. Én het besef dat de hulp van co-auteurs méér dan welkom was. Die hebben dan een soort invulformulieren gekregen, om de gegevens van de geselecteerde routes systematischer te kunnen opschrijven.

Daarna begon het eigenlijke werk: zéér veel opzoeken in de bestaande literatuur, in eigen documentatie, op internet. Foto-archieven werden bovengehaald. Het tekenen van de topo?s van de 50 routes heeft me daarnaast ook verschillende honderden uren gekost. Dan is er het ontwerp van de lay-out, het overleg met de drukker, het correctiewerk, nadenken over verkoop en promotie, enz?

En dan zijn er natuurlijk de klassieke Murphy-momenten. Op een gegeven moment crashte de PC waarop alle gegevens stonden. En de backup was al maanden oud?

Al bij al kost het toch wel erg veel (vrije) tijd?Bijna 5 jaar is er overheen gegaan, ik schat het op zo?n 1500 werkuren.

BCN: Alpine Rotsklimmen is meer dan het zoveelste boek met mooie foto?s en routebeschrijvingen. Je komt met een nieuw quotatiesysteem op de proppen. Is dit echt nodig?

KH: Bedankt voor het compliment i.v.m. de foto's, dat zullen een aantal co-auteurs graag horen.

Er bestaan inderdaad een aantal algemeen aanvaarde quotatiesystemen. Het overbekende Europese alpine systeem (PD - Peu Difficile, AD -Assez Difficile, D, TD, enz.) heeft de verdienste om erg kernachtig te zijn, maar blijft precies daardoor ook erg vaag. Het is immers in belangrijke mate gebaseerd op een soort gemiddelde moeilijkheidsgraad van alle touwlengtes in de beklimming.

Alpiene Karakter Zo wordt bv. de route ?Pierre Alain? op de Meije-Zuidwand (Ecrins-massief) als ?TD? gequoteerd, terwijl ?La Marre Maye? op de Tête de la Maye (in datzelfde Ecrins-massief) een ?TD+?-quotatie meekrijgt. Nochtans is de Pierre Alain een route met een veel groter ?alpine karakter?, die flink beroep doet op de alpine kwaliteiten van de touwgroep (lang, grote moeilijkheden bij het zoeken van de route, weinig vaste zekeringpunten, minder vast gesteente, zeer lange en lastige afdaling,?), terwijl La Marre Maye een echte ?Plaisir?route is, weliswaar een paar 6B-touwlengtes heeft, maar verder veel korter is, uitstekend behaakt, met een relatief korte aanloop en afdaling over een mooi bergpad, en over quasi perfecte rots loopt. Het Europese alpine systeem is dus te algemeen.

Daarom heb ik in dit boek een nieuw quotatiesyteem voorgesteld voor alpine rotsbeklimmingen. Naast de maximale moeilijkheidsgraad, wordt er ook een maat voor het alpine karakter (AK) gegeven. Volgens dit quotatiesysteem wordt de ?Pierre Alain? gequoteerd met ?5C/AK68?, terwijl ?La Marre Maye? de quotatie ?6B/AK18? meekreeg.

BCN: Zoek je hiermee polemiek? Er zijn toch al genoeg quotatiesystemen die allesbeschrijvend zijn?

KH: en polemiek op gang brengen is zeker niet de bedoeling geweest. Maar ik weet dat het kan gebeuren, ik ben er ook niet bang voor. Eigenlijk hoop ik er ook wel op, want het betekent dat de lezers aandacht hebben voor de problematiek van de quoteringen.

En daarnaast: mijn quotatiesysteem geeft niet alleen een methode om het alpine karakter van een route nauwkeuriger te bepalen, het maakt de gebruiker ook alert voor de verschillende factoren die dit alpine karakter bepalen.

BCN: Euh, factoren die het alpine karakter bepalen?

KH: Wel ja, dat AK is niet zo maar een oordeelkundige inschatting! Het wordt daadwerkelijk berekend, aan de hand van 10 verschillende factoren die allemaal in min of meerdere mate het alpine karakter van een route bepalen. Het gaat dan om:

de lengte van de route
de moeilijkheden bij het vinden van de route
de brokkeligheid van gesteente
de fysieke vereisten van de aanloop en de afdaling
het type rugzak
de absolute hoogte
de geëngageerdheid van de aanloop en de afdaling
het ontbreken vluchtmogelijkheden
de geëngageerdheid van de behaking (ik gebruik in het boek met opzet de term ?behaking? i.p.v. ?equipering?: ik hoop op een ruime afzetmarkt bij onze Noorderburen?).

Topo tekening Elk van die 10 factoren heeft een welbepaalde invloed op het alpine karakter. Daarom wordt elk ervan gequoteerd op een maximale score. Dié maximale score is bepaald na een grondige analyse van de invloed van elke factor op het alpine karakter.

Voor elke factor heb ik dan een scoretabel opgesteld. Als je dan de scores voor alle 10 de factoren voor een bepaalde route samentelt en procentueel omrekent, bekom je het alpine karakter van de route.

Klinkt misschien een beetje ingewikkeld, maar als je het uitgelegd en toegepast ziet in het boek, wordt alles glashelder?

BCN: Juist?.En ? Zijn er plannen voor een vervolg?

KH: Toen het boek klaar was, dacht ik: ?Nooit meer !?

Maar stilaan begint het toch weer te kriebelen? Een vervolg op dit boek is best denkbaar, er zijn nog honderden interessante routes! Volgens mij is het ook mogelijk om boeken van hetzelfde concept uit te geven die handelen over bergwandelen, sportklimmen, bergsportactiviteiten in de winter, enz?Als een aantal ?specialisten? terzake zich rond een tafel zetten, en gecoördineerd aan de slag gaan, is dat zeker haalbaar.

Ondertussen zijn er al vele mensen komen vertellen dat ze deze zomer één of enkele routes uit het boek geklommen hebben. Da?s plezant om te horen. Ik kijk al uit naar het moment dat iemand alle 50 routes geklommen heeft.

In een notedop

Het boek omvat in essentie 3 delen:

1. Een inleiding, waar o.a. een nieuw quotatiesysteem voor alpine rotsroutes wordt voorgesteld.
2. Een systematische beschrijving (telkens 2 of 3 blz) van 50 geselecteerde alpine rotsbeklimmingen.
3. 17 technische fiches waarin de kennis en technieken die bij deze sporttak aan bod komen op een duidelijke en bruikbare manier worden uiteengezet.

Formaat en vorm